Onderzoek: Interactie goed voor het onthouden van informatie?

Het klinkt heel logisch: hoe actiever we bezig zijn met informatie, hoe beter we deze informatie onthouden. Dit sluit aan bij de theorie van the learning pyramid; volgens the learning pyramid wordt informatie beter onthouden wanneer men actiever met informatie omgaat. Ik vroeg me af of dit daadwerkelijk zo is en of bepaalde geteste methodes van deze piramide ook zouden werken tijdens presentaties.

The learning pyramid

Veel trainers en docenten baseren hun methode op the learning pyramid. Zoals gezegd, is het volgens deze piramide zo dat informatie beter onthouden wordt wanneer men actiever met deze informatie omgaat. Leerlingen zouden bijvoorbeeld meer onthouden wanneer ze de opgedane informatie aan elkaar uitleggen in plaats van er alleen naar luisteren. In de afbeelding hieronder zie je the learning pyramid. Ondanks dat deze pyramide veel gebruikt wordt, is er geen bewijs voor het bestaan van deze verbanden. De percentages zijn ook wel erg mooi rond afgerond. De organisatie waar deze pyramide oorspronkelijk vandaan komt, The National Training Laboratories, zegt dat ze het onderzoek dat deze resultaten ondersteunt kwijt zijn geraakt. Ook nieuw onderzoek vindt deze resultaten niet.

The learning pyramid.

Vragen stellen

De afgelopen jaren is echter gebleken dat het stellen van vragen wél een positieve invloed kan hebben. Dit is in verschillende onderzoeken gemeten door proefpersonen een tekst te laten lezen met daarin: 1) geen vragen, 2) retorische vragen, 3) vragen gemaakt door de onderzoeker, of, 4) door proefpersonen zelf vragen te laten maken en beantwoorden. Dit bleek een positief effect te hebben op hoeveel de proefpersonen zich achteraf nog van de informatie konden herinneren.

Ik vraag me af of dit ook geldt tijdens presentaties. Onthoudt het publiek meer als je als spreker vragen aan het publiek stelt? En wat voor vragen zijn dan het meest effectief: retorische vragen of vragen gesteld via een quiztool zoals PresentersWall?

Het onderzoek

Ik heb mijn bachelorthesis aan deze onderzoeksvraag gewijd. Het onderzoek is afgenomen op twee verschillende scholen, het Varendonck College in Asten en het Cobbenhagen College in Tilburg. Op deze scholen luisterden drie verschillende klassen naar een presentatie van tien minuten. In deze presentatie werden in de ene klas geen vragen gesteld en in de tweede klas retorische vragen gesteld. In de derde klas beantwoordden de leerlingen vragen via PresentersWall. Direct na afloop van de presentatie en twee weken na de presentatie vulden de leerlingen een vragenlijst in waarin getest werd hoeveel de leerlingen van de presentatie hadden onthouden.

Resultaten

Helaas heeft het onderzoek niet geleid tot de resultaten waar we op gehoopt hadden. De proefpersonen onthielden niet meer van de informatie op het moment dat er vragen gesteld werden. Ook vonden ze het onderzoek niet duidelijk leuker in de conditie waarin PresentersWall werd gebruikt (en dit hadden we wel verwacht, want interactie is leuk!)

Wel vonden we een aantal correlaties. In de tweede meting vonden we namelijk dat hoe leuker de proefpersonen de presentatie vonden, hoe meer ze van de presentatie onthielden. Ook vonden we in beide metingen dat hoe leuker de proefpersonen het vonden, hoe meer ze van de presentatie verwachtten te onthouden. Opvallend was dat we geen verband vonden tussen hoeveel de proefpersonen dachten te onthouden en hoeveel ze daadwerkelijk onthielden. Blijkbaar konden proefpersonen dus niet zo goed inschatten hoeveel ze nog wisten van de presentatie.

Conclusie

Deze correlaties zijn interessant, maar om echt iets te kunnen zeggen over deze effecten zal er meer onderzoek nodig zijn. Dit onderzoek was een eerste stap; een onderzoek zoals dit was nog nooit eerder gedaan. Het is echter getest op een redelijk kleine groep proefpersonen en tijdens het onderzoek kwamen er ook nog een aantal verbeterpunten naar voren. Meer onderzoek zal dus nog nodig zijn om meer duidelijkheid te krijgen over het effect van vragen op hoeveel personen van een presentatie onthouden.